МРНТИ 61.63.91, 87.53.13                                                                                   №1 (2016 г.)

Скачать

Аннотация. Человечество имеет богатый опыт использования природных цеолитов в различных сферах жизнедеятельности. В настоящее время они успешно применяются для снижения воздействия загрязняющих веществ на окружающую среду. Эти минералы имеют развитую структуру с микропорами определенного размера, обладают достаточно высокой сорбционной емкостью, катионо-обменными свойствами, сравнительно низкой стоимостью и широкой доступностью, что позволяет эффективно использовать их для решения сложных экологических задач. В статье описаны месторождения, строение и состав, различные области  применения природных минералов — цеолитов. Представлены современные высокоэффективные и безопасные технологии очистки различных объектов от токсинов с помощью доступных и дешевых природных  сорбентов — цеолитов.  Подробно освещены разработки отечественных и зарубежных ученых по использованию цеолитов в различных экологических сферах.  Материалы статьи могут быть полезны специалистам, работающим в областях промышленной экологии, водоочистки, сельского хозяйства, строительства, медицины.
Ключевые слова: экология, сорбенты, цеолиты, природные минералы

_______________________

Васильянова Л. С., Лазарева Е. А  
Экологиядағы цеолиттер

Түйіндеме. Адамзат тарихында цеолиттерді өмірге қажетті салаларда пайдаланудың бай тәжірибесі бар. Қазіргі кезеңде оларды қоршаған ортаны ластайтын заттардан тазарту мақсатында қолданады. Аталған минералдардың күрделі экологиялық міндеттерді тиімді шешуге мүмкіндік беретін салыстырмалы түрде алғанда төменгі құнға және кең ауқымды қол жетімділігіне, катиондық-алмасу қасиеттеріне, аса жоғары сорбциондық сыйымдылыққа ие, белгілі бір мөлшердегі микропоралармен дамыған құрылымы бар. Мақалада табиғи минералдар мен цеолиттердің әртүрлі қолдану салалары, кен орындары, құрылымдары мен құрамы сипатталған. Қолжетімді, әрі арзан табиғи сорбенттер мен цеолиттердің көмегімен әралуан нысандарды токсиндерден тазартудың қазіргі заманғы аса тиімді және қауіпсіз технологиялары ұсынылған. Суды тазалауда, ауылшаруашылығында, құрылыста, сонымен қатар медицина, экологиялық салаларда цеолиттерді пайдалану бойынша отандық және шетелдік ғалымдардың әзірлемелері толығымен ашылып көрсетілген. Мақала материалдары өнеркәсіптік экология, су тазарту, ауылшаруашылығы, құрылыс, медицина салаларында қызмет атқаратын мамандарға пайдалы болуы мүмкін.
Түйінді сөздер: экология, сорбенттер, цеолиттер, табиғи минералдар

_____________________

Vasilyanova L.S., Lazareva E.A. 
Zeolites in ecology

Abstract. Mankind has a wide experience of the use of natural zeolites in various spheres of life. Currently, they have been successfully used to reduce the impact of pollutants on the environment. These minerals have a developed structure with micropores of certain size, have a sufficiently high sorption capacity, cation-exchange properties, relatively low cost and wide availability that allows to use them effectively for solve the difficult environmental problems. The article describes the deposits, structure and the composition, different areas of the use of natural minerals – zeolites. It is presented the modern highly effective and safe technologies of cleaning of different objects from the toxins by the use of available and cheap natural sorbents – zeolites. It is discussed in details the developments of domestic and foreign scientists on the use of zeolites in various ecological fields.The material of the article can be useful for the specialists working in the areas of industrial ecology, water treatment, agriculture, building, medicine.
Keywords: ecology, adsorbents, zeolites, natural minerals.