МРНТИ 31.17.29                                                                         №1 (2018г.)

Скачать

Омарова А.С., Музычкина Р.А., Корулькин   Д.Ю. 

Аннотация. Так как оксипроизводные антрахинонов являются активным началом многих промышленно значимых красителей, индикаторов, рострегуляторов, гербицидов и лекарственных препаратов,  получение их производных представляет научный и практический  интерес. В работе рассмотрены направления модификации природных диоксиантрахинонов путем взаимодействия их с кислотами, а именно с серной, азотной и фосфорной по двум направлениям – электрофильное замещение и этерификация гидроксигрупп. В большей степени описано получение только β-сернокислого эфира ализарина, эфиры на основе фосфорной и азотной кислот не исследованы. Рассмотрены условия сульфирования, нитрования и фосфорилирования диоксиантрахинонов различными агентами и биологическая активность продуктов реакций. Установлено, что модификация структур природных диоксиантрахинонов кислотами является научно-обоснованным подходом  при разработке новых эффективных препаратов, биологически доступных для организма, которые обладают широким спектром активностей.
Ключевые слова: диоксиантрахиноны, сульфирование, нитрование, фосфорилирование, ализарин, хинизарин, хризофанол, фисцион, производные антрахинонов

Омарова А.С., Музычкина Р.А., Корулькин   Д.Ю. 
ТАБИҒИ ДИОКСИАНТРАХИНОНДАРДЫҢ ҚЫШҚЫЛДАРМЕН ТҮРЛЕНУІ 

Аннотация. Антрахинондардың окситуындылары көптеген өндірістік маңызға ие бояғыш заттардың, индикаторлардың, өсімдік өсуін реттеушілердің, гербицидтердің және дәрілік препараттардың өндірісінің активті бастауы болғандықтан, олардың туындыларын алу ғылыми және тәжірибелік қызығушылық тудырып отыр. Бұл шолуда табиғи диоксиантрахинондардың күкірт, азот және фосфор қышқылдарымен әрекеттесуі нәтижесінде екі бағыт — электрофильді орын басу және гидрокситоптардың этерификациясы бойынша алынған модификациясы қарастырылған.Әдебиетте тек ализариннің β-күкірт қышқылды эфирінің алу жолы келтірілген, фосфор жане азот қышқылдары негізіндегі эфирлер зерттелмеген. Диоксиантрахинондардың әртүрлі агенттермен сульфирлеу, нитрлеу, фосфорлау жағдайлары және реакция өнімдерінің биологиялық активтілігі қарастырылды.
Кілт сөздер: диоксиантрахинондар, сульфирлеу, нитрлеу, фосфорлау, ализарин, хинизарин, хризофанол, фисцион

Omarova A. S., Muzychkina R. A., Korulkin D. Yu.
MODIFICATION OF NATURAL DIOXOANTHRACENE ACIDS

Abstract. Such as oxyderivatives of anthraquinones are the active principle of many industrially significant dyes, indicators, growth regulators, herbicides and medicinal preparations, the preparation of their derivatives is of scientific and practical interest. The article describes directions of modifications of natural dioxoanthraquinones by their interaction with acids, namely sulfuric, nitric and phosphoric in two directions — electrophilic substitution and esterification of hydroxy groups. It is mostly described the preparation of only the β-sulfate ester of alizarin, the esters based on phosphoric and nitric acids have not been studied. Conditions of sulfonation, nitration and phosphorylation of dioxoanthraquinones by various agents and biological activity of reaction products are considered. It has been established that the modification of the structures of natural dioxoanthraquinones with acids is a scientifically grounded approach in the development of new effective drugs that are biologically accessible to the organism and which have a wide range of activities.
Keywords: dioxoanthraquinones, sulfonation, nitration, phosphorylation, alizarin, quinizarin, chrysofanol, physcion, anthraquinone derivatives.