МРНТИ 39.01.81                                                                                               №3 (2016г.)

Скачать

Сулейманов Т.И., Сафаров С.Г., Рамазанов Р.Г.  

В статье на фоне региональных климатических изменений дана оценка одному из важнейших метеорологических показателей многолетней изменчивости жарких воздушных волн.  Были оценены показатели воздушных волн в период жарких месяцев с 1971-2009 г. г. Даны сведения о наиболее  жарких годах и в частности, днях и ночах, наблюдаемой максимальной температуры на разных участках   северо-восточного склона Малого Кавказа. Определён вывод, что для оптимального и более детального конструирования механизма климатических изменений на региональном уровне необходимы более глубокие исследования  тенденций многолетних климатических характеристик, среди которых температура воздуха и её экстремумы являются основным индикатором изменения климата.
Ключевые слова: малый Кавказ,  Азербайджанская Республика, изменение климата, индексы экстремальности климата, самый жаркий день, самая жаркая ночь.

____________________

Сулейманов Т.И., Сафаров С.Г., Рамазанов Р.Г.  
КІШІ КАВКАЗДЫҢ СОЛТҮСТІК-ШЫҒЫС БӨКТЕРІНДЕГІ ЖЫЛДЫҢ ЖЫЛЫ КЕЗЕҢІНДЕГІ ЕҢ ЫСТЫҚ КҮНДЕР МЕН ТҮНДЕРДІҢ КЕҢІСТІКТІ-УАҚЫТТЫҚ ӨЗГЕРГІШТІГІН БАҒАЛАУ (ӘЗІРБАЙЖАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУМАҒЫНДА)

Түйіндеме: Мақалада өңірлік климаттық өзгерістер фонында ең маңызды метеорологиялық көрсеткіштердің бірі ыстық ауа толқындарының көпжылдық өзгергіштігіне баға берілген.  1971-2009 ж.ж.-дан бастап ыстық айлар кезеңіндегі ауа толқындарының көрсеткіштері бағаланған. Кіші Кавказдың солтүстік-шығыс бөктерінің әртүрлі  телімдеріндегі ең ыстық түнде байқалған максимальды температура болатын ең ыстық күндерінің мәліметі берілген.
Түйінді сөздер: кіші Кавказдың солтүстік-шығыс бөктері, Әзірбайжан Республикасы, климаттың өзгеруі, климат экстремальдығының индекстері, ең ыстық күн, ең ыстық түн.

____________________

Suleymanov  T. I., Safarov S.H., Ramazanov R.H
THE EVALUATION OF SPATIAL AND TEMPORAL VARIABILITY OF THE HOTTEST DAYS AND NIGHTS IN THE WARM SEASON ON THE NORTHEASTERN SLOPE OF THE LESSER CAUCASUS (REPUBLIC OF AZERBAIJAN)

The article presents the assessment of one of the most important meteorological indicators of long-term variability of hot air waves of the background of regional climate change. The indicators of air waves in the period of hot months from 1971-2009 were assessed. We also gave the information on the hottest days and years, observed maximal temperature on different parts of north-eastern slope of the Lesser Caucasus, in the hottest night.
Key words: the north-eastern slope of Lesser Caucassus, the Azerbaijan Republic, climate change, indexes of climate extremality, the hottest day, the hottest night.