МРНТИ 61.29.39                                                                           №4 (2015г.)

Скачать
 

Дөненов Б.К., Иманбеков К., Қайнарбаева Ж.Н., Джолдасов А.М., Қозыбаев А.

Аннотация. Исследованы образцы липидов трех веществ озера Балхаш – альгината микроводоросли, сапропеля и балхашита. Альгинаты не содержали никаких углеводородов, тогда как в образцах сапропеля и балхашита имеются их  множество.Углеводороды  состоят из смеси коротких и длинных цепей парафинов, олефинов и изопреновых соединений, в том числе ди-, три-, tetraterpanes, стеранов и ликопина. Экспериментально обнаруженные парафины и олефины  являются производными образующихся жирных кислот, а смеси линейных и циклических терпеноидов связаны с  каротинами,  в процессе фотобиосинтеза культуры Botryococcus balkachicus. Природа появления возобновляемые углеводородов непосредственно связаны с наличием благоприятных гидрологических условий  для обильного роста этой культуры в данном заливе. Минеральный состав воды соответствует следующему ряду последовательности: сульфаты > хлориды > карбонаты и имеет слабощелочной показатель рН=8,58.
Ключевые слова: Балхашит, Ботриококкус, Возобновляемые углеводороды, Липиды, Сапропель.

__________________________

Дөненов Б.К., Иманбеков К., Қайнарбаева Ж.Н., Джолдасов А.М., Қозыбаев А.
БАЛҚАШ КӨЛІНІҢ ШЫҒАНАҒЫНДАҒЫ ӨНЕРКӘСІПТІ МАҢЫЗДЫ ЖАҢАРТЫЛМАЛЫ КӨМІРСУТЕКТЕРІ

Түйіндеме. Балхаш көліндегі үш заттың липидтерінің – балхашит, сапропел және микробалдырлар алгинатаның үлгісі зерттелді. Альгинаттардың құрамында парафин қатарындағы көмірсутектер жоқ болып шықты, ал сапропел мен балхашитта олар көптеп кездеседі. Көмірсутектер парафин, олефин және изопрендік қоспаларының қысқа және ұзын тізбектерінің қосылыстарынан тұрады, сонымен қатар  ди-, три-, tetraterpanes, стерандар мен ликопиндерден тұрады. Тәжірибелік мәліметтер көрсетуі бойынша парафиндер мен олефиндер туынды майлы қышқылдар болып табылады және Botryococcus balkachicus дақылдарының фотобиосинтез процесі кезіндегі сызықты мен  циклді терпеноид қоспалары каротиндерге байланысты. Қайта өңделетін көмірсутектердің пайда болу табиғаты осы дақылдың бұл шығанақта жақсы өсуі үшін қолайлы гидрологиялық шарттардың бар болуымен байланысты. Судың минералды құрамы келесі қатар бойынша сипатталады: сульфаттар > хлоридтер > карбонаттар және орташа сілтілікті көрсетеді рН=8,58.
Түйіндi сөздер: Балхашит, Ботриококкус,  Жаңартылатын көмiрсутектер Липидтер, Сапропель.

__________________________

Donenov B.K., Imanbekov K., Kaynarbayeva Zh. N., Dzholdasov A.M., Kozybayev A.
INDUSTRIALLY IMPORTANT RENEWABLE HYDROCARBONS IN THE GULF OF LAKE BALKHASH

Abstract. Samples of three substances lipids of Lake Balkhash has been studied – alginate microalgae, sapropel and balhashit. Alginates don’t  contain any hydrocarbons, whereas the samples of sapropel and balhashit contain  many of them. Hydrocarbons consist of a mixture of short and long chains of parrafins, olefins and isoprene compounds, including di-, tri-, tetraterpanes, steranes and lycopene. Experimentally detected paraffins and olefins are the derivatives of forming fat acids, and the mixtures of linear and cyclic terpenoids are connected with carotines, in the process of photobiosynthesis  of  Botryococcus balkachius culture. The nature of appearance of renewable hydrocarbons directly is connected with favorable hydrological conditions for a rich growth of this culture in a given gulf. The mineral composition of water corresponds to the following row of sequence: sulphates > chloride > carbonates and has a alkalescent indicator pH = 8.58.
Key words: balhashit, botriococcus, renewable hydrocarbons, lipids, sapropel.