МРНТИ 68.47.15, 87.15.21                                                                                 №3 (2016г.)

Скачать

Майсупова Б.Д., Мамбетов Б.Т., Келгенбаев Н.С., Досманбетов Д.А., Дукенов Ж.С., Букейханов А.Н.

Аннотация. Цель исследований — изучение пространственно-временных закономерностей реакции ели во время роста на изменение климата и воздействие насекомых вредителей. Создание протокола по организации дендроэкологических и дендроклиматических полигонов для мониторинга хвойных лесов юга Казахстана.Приведены данные по определению  видового состава и экологической среды,  определен возраст в разных высотных градиентах пояса хвойных лесов Заилийского Алатау. Представлены материалы измерения ширины годичных колец деревьев по кернам трех дендроклиматических полигонов (Ущелья Туюксу, Большое Алматинское озеро, Горельник). Дан анализ перекрестному датированию древесно-кольцевых серий по ширине годичных колец. Изучен ряд вопросов о происходящих пространственно-временных закономерностях при  экологических изменениях в районах хвойных лесов в горных районов юго-востока Казахстана. Выявлена изменчивость радиального прироста по кернам с живых деревьев ели Шренка. Результаты проекта могут быть  положены в основу мониторинговой системы слежения за хвойными /горными лесами Казахстана.
Ключевые слова: полигон, высотно-климатическая полоса, дендрохронология, дендроклиматология, керн, датировка, ель, хвойный лес .

______________________

Майсупова Б.Д., Мамбетов Б.Т., Келгенбаев Н.С., Досманбетов Д.А., Дукенов Ж.С., Букейханов А.Н.

ДЕНДРОХРОНОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ НЫСАНЫН ЖӘНЕ АҒАШ ҮЛГІЛЕРІН ТАҢДАУ

Түйіндеме. Шыршаның кпиматтың өзгеруіне жене зиянкес жәндіктердің әсеріне қарай өсу барысындағы кеңістік-уақыттықзаңдылықтары зерттелді. Қазақстанның оңтүстіігіндегі қылқан жапырақты ормандарына мониторинг жасау үшін дендроэкологиялық жене дендроклиматтық полигондарды ұйымдастыру бойынша хаттама жасалды. Түрлік құрамы және экология- лық ортасын анықтау бойынша деректер келтірілді. Іле Алатауының қыл- қан жапырақты ормандары белдеуінің түрлі биік градиенттеріндегі жасы анықталды. Үш дендроклиматтық полигондар бойынша ағаштардың жыл- дық шеңберінің енін өлшеу материалдары берілді (Тұйықсу шатқалы, Үлкен Алматы көлі, Горельник). Жылдық шеңберлерінің ені бойынша ағашты- сақиналы серияларын даталаудың талдауы берілді. Қазақстанның оңтүстік- шығысы таулы аудандарындағы қылқан жапырақты ормандарындағы эко- логиялық өзгерістер барысында болатын кеңістік-уақыттық заңдылықта- ры зерттелді. Шренка шыршасы ағаштарының керндері бойынша радиал- ды өсімінің құбылмалылығы анықталды. Жобаның қорытындылары Қазақстанның қылқан жапырақты/таулы ормандарын бақылаудың монито- рингтік жүйесі негізіне қойылуы мүмкін.
Түйінді сөздер: полигон, жоғары-климаттық белдеу, дендрохронология, дендроклиматология, керн, даталау, шырша, қылқан жапырақты орман.

_______________________

Maisupova B.D., Mambetov B.T., Kelgenbayev N.S., Dosmanbetov D.A.., Dukenov Zh.S., Bukeykhanov A.N.

SELECTION OF THE OBJECTS OF DENDROCHRONOLOGICAL STUDY AND SELECTION OF WOOD SAMPLES

Abstract. The purpose of the research is to study the spatial and temporal patterns in the reaction of growth of spruce on the climate change and the influence of insect-pets and the creation of protocol for organizing dendro-ecological and dendro-climatic landfills to monitor the coniferous forests of the southern Kazakhstan.              It is presented the data on determination of species composition, ecology, identified the age in different altitudinal gradients of the belt of coniferous forests of Trans-Ili Alatau. It is presented the materials of measuring of width of tree ring by cores of three dendro-climatic landfills (Tuyuksu Gulch, Big Almaty Lake, Gorelnik). It is given the analysis of cross-dating of tree-ring series across the width of tree rings.              We studied a number of questions about spatial and temporal patterns in the change of ecology of coniferous forests in the mountainous regions of south-east Kazakhstan. It is identified the variation of ring growth by cores from living trees of Schrenk spruce. It is given the analysis of recovery of yea-by sequence of changes of the climate and ecological situation of last years, within the Trans-Ili Alatau.Field of application: Forestry and agriculture, national parks and reserves, peasant and husbandry farm.The results of the project can be the basis of scientific studies and organization of monitoring system of Kazakhstan for coniferous or mountainous forests. The application of dendro-chronological methods is optimization of monitoring organization of forest resources. Specialists trained during the process of methodology of dendro-chronological field and office works, can carry out their own independent researches in the framework of research programs of various organizations, which work is related to the forests.
Key words: landfill, high altitude climate band, dendro-chrolonology, dendro-climatology, core, dating.