МРНТИ 68.29.15, 68.05.29                                                                                   №1 (2016 г.)

Скачать

Аннотация. В статье рассматриваются вопросы по освоению и рациональному использованию залежных земель, которые являются важнейшим резервом увеличения производства зерна, кормов и другой продукции растениеводства в аграрных регионах Республики Казахстан. Для условий Приуралья определены способы основной обработки почвы залежи, максимально реализующие биоклиматический потенциал для возделывания зерновых культур. Проведена оценка влияния двух систем основной обработки почвы залежи на основные агрофизические показатели ее плодородия. Безотвальная обработка относительно отвальной обработки почвы позволила увеличить запасы почвенной влаги к посеву культуры и показатель водопрочности структуры при некотором понижении ветроустойчивости и коэффициента структурности почвы. Примененная в регионе система безотвальной обработки почвы с использованием гербицидов системного действия это новый и ресурсосберегающий прием при освоении залежных земель. Результаты исследований могут быть применены в засушливых степных регионах при обработке бурьянистых залежных земель подверженных ветровой эрозии.
Ключевые слова: залежь, отвальная обработка, безотвальная обработка, ветроустойчивость почвы, структура агрегатов, водопрочность структуры, продуктивная  влага.

__________________________

Джапаров Р. Ш.  
Орал өңірінің құрғақ дала аймағында жадық бидай астындағы  тыңайған жерлердің ресурстарын үнемдеуді игеру тәсілдері

Түйіндеме. Мақалада Қазақстан республикасының аграрлық аймақтарында астық дақылдарының, мал азықтық дақылдарының және басқада өсімдік шаруашылығы өнімдерінің өндірістік  қорын арттыруда маңызды болып табылатын, тыңайған жерлерді рационалды қолдану және игеру бойынша сұрақтар қарастырылған. Орал өңірі жағдайында астық тұқымдас дақылдарын өсіру ушін  биоклиматтық әлеуетін толықтай іске асыратын, тыңайған жерлердің топырағын өңдеудің негізгі тәсілдері анықталған.Оның кұнарлығының негізгі агрофизикалық көрсеткіштеріне  тыңайған жер топырағының екі негізгі өңдеу жүйелерінің әсеріне бағалау жүргізілді. Топырақты аудармай жыртып өңдеу, аударып  өңдеу  жүйесіне карағанда дақыл өсіруде топырақтағы ылғал қорын  және топырақ құрылымының суға төзімділігін сонымен қатар желге төзімділігін және топырақтың  құрылымдық коэффициентін артырады. Аймақта  жүйелік әсер етуші гербицидтерді қолдана отырып, топырақты  сыдыра жыртып өңдеу жүйесі тыңайған жерлерде ресурстарды тиімді игерудің жана  тәсілі. Зерттеу нәтижелері қурайлы  тыңайған және жел эрозиясына ұшырайтын тыңайған жерлерді өңдеу кезінде қуаң дала аймақтарда қолданылуы мүмкін.
Түйінді сөздер: тыңайған жерлер, топырақты аударып өңдеу , топырақты аудармай  өңдеу , топырақтың желге төзімділігі, агрегат құрылымы, суға төзімділігі, өнімді ылғал.

____________________________

Dzhaparov  R.Sh.   
Resource development methods deposits under spring wheat in the dry steppe of priuralуе

Abstract. The article discusses the questions of reclamation and rational use of follow lands, which are the main reserve of increasing the production of grain, feed and other products of plant growing in agricultural regions of the Republic of Kazakhstan. For the conditions of Ural, it is determined the methods of main processing of soil deposits, maximally implementing the bioclimatic potential for cultivation of crops. It is carried out the assessment of influence of two main systems of processing the soil deposits for the main agrophysical indicators of its fertility. The nonmoldboard cultivation regarding the moldboard cultivation of soil allows increasing of reserve of soil moisture for the culture planting and the indicator of water stability of structure for some decrease wind resistance and coefficient of soil structure. The applied system of nonmoldboard cultivation in region with the use of herbicides of systemic action is a new and resource-saving method for absorption of long-fallow lands. The study results can be used in droughty steppe regions during the processing of lands overgrown with the wild grass affected by wind erosion.
Keywords: deposit, moldboard treatment, nonmoldboard treatment, wind-resistance of soil, structure of aggregates, water stability, productive moisture.