МРНТИ 87.15, 34.31                                                                                          №2 (2021 г.)

Утеулин К.Р.

Жұмыста асимметриялық диметилгидразин (АДМГ, гептил), зымыран отынының компоненті, қоршаған ортаны ластағыш туралы әдеби деректер жинақталған. АДМГ химиялық қасиеттері туралы, ауадағы, судағы, топырақтағы АДМГ ыдырауы, өзгеруі туралы, өсімдіктердегі АДМГ құрамы туралы ақпарат ұсынылған. Зымырандар құлағанда төгілген улы отынды өсімдіктер бойына сіңіріп, ауыр токсиканттың «қоймасы» ретінде қызмет ететіні анықталды. Өсімдік солып, қурап қалғанда қоршаған орта қайтадан ластанады. АДМГ ортасының ластану проблемасын шешуде көмектесетін жұмыстар: отынның борттық қорын толық игере отырып, зымыран тасығыштарды басқару жүйесін әзірлеу; топырақты тазарту технологияларын жетілдіру және АДМГ аккумуляторлары мен өсімдіктерді пайдалана отырып, ортаны фитотазарту технологияларын әзірлеу.
Түйінді сөздер: НДМГ, трансформация, ыдырау, жинақталу, ластану