МРНТИ 87.15, 34.31                                                                                       №2 (2021 г.)

Утеулин К.Р., Бекешев Е.А., Амрин М.К., Курбатова Н.В., Алдасугурова Ч.Ж., Федорина О.А., Атыгаев А.Б ., Степанова Е.Ю.

Асимметриялық диметилгидразин (АДМГ) – тиімді және кеңінен қолданылатын зымыран отыны қоршаған ортаны ластағыш болып табылады, өсімдіктермен тиімді жинақталады. Олар өз кезегінде адамның тамақ тізбегіне қосылады. Жабайы өсімдік түрлеріне АДМГәсерін зерттеу өзекті болып табылады. Өйткені өсімдіктер осы улы, бірінші дәрежелі қауіпті қосылысты жинайды, өсімдіктер осы супер токсиканттың «қоймасы» ретінде қызмет етеді және өсімдіктер шірігеннен кейін қоршаған ортаның қайталама ластануы орын алады. Осы зерттеудің мақсаты –АДМГ топырағының ластануы жағдайында Agropyron fragile, Stipa sareptana, Artemisia terraе-albaе жабайы өсімдік түрлерінің жапырақтарының морфо-анатомиялық сипаттамаларын зерттеу. АДМГ қоршаған ортаның ластануы жағдайында жабайы өсетін өсімдіктердің жапырақтары бар екені анықталды. Agropyron fragile (Roth) Nevski, Stipa sareptana A. Beck. және Artemisia Terra-albaе Krasch, ксерофиттердің жапырақтарына тән белгілерді алады: табақша қалыңдығын азайту; өткізгіш шоқтардың ауданын азайту; эпидермистің қалыңдығын арттыру. Зерттеу нәтижелері экологиялық физиология болып табылады.
Түйінді сөздер: АДМГ, жапырақ, анатомиялық параметрлері, Agropyron fragile, Stipa sareptana, Artemisia terraе-albaе