МРНТИ 68.37.13, 87.27.05                                                           №2 (2020г.)

Изтлеуов Г.М., Дайрабаева А.Ж., Жаксыбек К.К., Жорабаева Н.К., Абдуова А.А.

Шымкент қаласының 10 жылыжайда зиянкестерді анықтау мониторинг жұмыстары жүргізілді, олардың ауданы 600-ден 1000 м2-ге дейін аралықта болды. Зерттеулер нәтижесінде негізгі зиянкестерге- карантиндік объект мәртебесін ие кең аймақта таралған- Оңтүстік Американың томат көбелегі (UMT), қара шыбын (минирущая муха) және жылыжай аққанаты көбелегі. Аз дәрежеде – жер үстілік кіші қоңыз көбелек, торлы және тот кенелері болып табылады. Пестицидтерді анықтау жалпы алаңы 1000 м2 жылыжайда жүргізілді, өсірілетін мәдени түрі – қызанақ, Merlis F1 сортты, субстрат ретінде минералды төсеніштер қолданылды. Зиянкестермен күресу химиялық әдіспен жүргізілді: кораген (AE chlorantraniliprol) оңтүстік американдық қызанақ көбелегіне және жерүсті кіші қоңыр көбелеке қарсы қолданылды, Oberon (AE spiromesifen) дат кенесіне және аққанатты көбелекке қарсы қолданылғанда – 75% жойылды, парниктік аққанаты көбелектің өлімі 85%. Карогенмен өңдеуден кейін 7-ші күні жер үстілік кіші қоңыз көбелектің 70%, ал Оңтүстік Американың қызанақ көбелегінің 80% жойылды. Түйінді сөздер: қызанақ, зиянкестер, жылыжай, қызанақ көбелегі, Кораген, Оберон