№1-2023

https://doi.org/10.53939/15605655/2023_1_35

Тулеуханов С.Т., Кайрат Б.К.

Түйіндеме: Бұл жұмыста ғылымның қазіргі даму кезеңіндегі хронобиология мен хрономедицинаның өзекті мәселелеріне заманауи көзқарастар ұсынылған. Биологиялық сағаттардың қызметіне әсер ететін негізгі кіріс және шығыс факторлары қарастырылады. Осы зерттеулердің нәтижелері қазіргі уақытта және болашақта биологиялық ырғақтарды генерациялау тетіктерін анықтау бойынша жүйелі және ауқымды зерттеулерді ұйымдастыруға мүмкіндік береді.
Түйінді сөздер: хронобиология, биоритм, хрономедицина, биожүйелердің уақытқа тәуелді ұйымдасуы.

Әдебиеттер
1 Алякринский Б.С., Степанова С.И. По закону ритма. – М.: Наука, 1985. – С.176.
2 Тулеуханов С.Т., Кольцов П.П., КалдияровД.А., Дюсембаев А.Е. Оценка состоянии биокибернетических систем по биоритмологическим показателем на принципах распознавания образов// М.: Институт космических исследований, 1994. – С.21.
3 Тулеуханов С.Т., Ефимов М.Л.Хронобиология и хрономедицина. – Алматы: Қазақуниверситеті, 1996. – С.203.
4 Тулеуханов С.Т., Ефимов М.Л. Ритм, здоровье, жизнь (Книга о биоритмахчеловека). – Алматы: Қазақуниверситеті, 1997. – С. 245.
5 Тулеуханов С.Т. Временная организация биологических систем. –Алматы: Қазақуниверситеті, 1999. – С.157.
6 Тулеуханов С.Т. Биоритмы и долголетие// Материалы Международной научной конференции: Пожилые люди на Евразийском пространстве: интересы, проблемы и перспективы. – Алматы, 2018. – С. 64-73.
7 Теплов И.Ю., Тулеуханов С.Т., Зинченко В.П. Регуляция частоты и амплитуды потенциалов действия Са2+-каналами Т-типа при спонтанной синхронной активности нейронов гиппокампа//Биофизика. – 2018. –Т. 63, Вып. 4. -C. 722–733
8 Kosenkov A., Gaidin S., Zinchenko V., TeplovI., Tuleukhanov S. Epileptiform activity promotes decreasing of Ca2+ conductivity of NMDARs, AMPARs, KARs, and voltage-gated calcium channels in Mg2+-free model// Epilepsy Research. – 2019. – Vol. 158. (Q2, IF 2,178) – Р. 103-112.
9 Dolgacheva L.P., Tuleukhanov S.T., Zinchenko V.P. Participation of Ca2+-Permeable AMPA Receptors in Synaptic Plasticity// Biochemistry (Moscow), Supplement Series A: Membrane and Cell Biology. – 2020. – Vol. 14, No. 3.- P. 194–204.
10 Қайрат Б.Қ., Төлеуханов С.Т., Зинченко В.П. Нейрондардағы кальций гомеостазы мен кальций сигнализациясының ерекшеліктері // ҚазҰМУ хабаршысы. – 2021. – №1. – Б. 208-214.